የመቻቻል ባህላዊ እሴቶቻንን እናጎልብት!

(የባህልና ቱሪዝም ሚኒስቴር)

ኢትዮጵያ አገራችን ከ3000 ዓመታት በላይ ባፈራቻቸው የረጅም ጊዜ ታሪኳ ውስጥ አስደናቂና ተምሳሌት ከሆኑ እሴቶቿ ውስጥ የመቻቻልና የመከባበር ባህሏን ዓለም ሁሉ ይስማማበታል፡፡

በመሆኑም የራሳቸው ባህል፣ ወግ፣ ሥርዓት፣ እምነት፣ ማንነት፣ ቋንቋና ታሪክ፣ ሌሎችም መገለጫዎች ያላቸው ከ80 በላይ ብሔሮች፣ ብሔረሰቦችና ሕዝቦች አገር ብትሆንም ልዩነትን ማስተናገድ አቅቷት የተቸገረችበት ጊዜና አጋጣሚ ግን አልነበረም፡፡ ለጥቅማቸው ያደሩ ግለሰቦችና ገዥዎች የሚከተሉት ኢፍትሃዊ የአስተዳደር ችግር ካልሆነ በቀር መነሻው የብሔር፣ የሃይማኖት፣ የቋንቋ ወይም በሌላ ልዩነት ግጭት አስተናግዳ አታውቅም፡፡

በረጅም ጊዜ ታሪኳ በበርካታ ልዩነቶች ውስጥ አንድነቷን አስጠብቃ ዘመን የማይሽራቸው አስደናቂ ቅርሶች ባለቤት ለመሆን በቅታለች፡፡ ቅርሶቿም የአንድ ሃይማኖት ወይም የአንድ ብሔር ብቻ ሳይሆኑ ከሰሜን እስከ ደቡብ፣ ከምሥራቅ እስከ ምዕራብ የሁሉም ህዝቦች የጋራ ዕሴት በመሆናቸው በብዙህነት የመቻቻልና የመከባበር ምሳሌ ለመሆኗ ዐቢይ ማሳያ ናቸው፡፡

የሀረርንና የጎንደርን ህዝብ ዕሴት ብንመለከት መሠረትና ባለቤት የሆኑት ህዝቦቻቸው በብሔርና በሃይማኖት ተመሳሳይ አይደሉም፡፡ ነገር ግን በሁለቱም ቅርስ ከተሞች የየትኛውም ብሔር ብሔረሰብ አባላትና የተለያዩ የሃይማኖት ተከታዮች በኔነትና በተቆርቋሪነት፤ በባለቤትነት፣ በፍቅርና በአንድነት ተከባብረው ኖረውባቸዋል፣ እየኖሩባቸውም ነው::

ከ1400 ዓመት በላይ የክርስትናና የእስልምና ሃይማኖት ተከታዮች ያለምንም ጥላቻና ግጭት በፍቅርና በአብሮነት ተቻችለው ኖረዋል፡፡ ነገሥታት ያደርጉት በነበረው የግዛት ማስፋትና በውጭ ኃይሎች ጣልቃ ገብነት ይፈጠሩ በነበሩ አለመግባባቶች ውስጥ ነገሮችን ወደ ሃይማኖትና ብሔር ነክ ጉዳዮች ለማዞር ቢሞከር እንኳ የሁለቱም ሃይማኖት አባቶችና የሀገር ሽማግሌዎች ጣልቃ በመግባት የተለመደ የምክርና የማግባባት ጥበባቸውን በመጠቀም ኅብረተሰቡ በመቻቻል እንዲኖር ያደርጉ ነበር፡፡

ዕድሜ ጠገብና አስደናቂ ዘመን አይሽሬ ቅርሶች ተጠብቀው የመኖራቸው ሚስጥር የመቻቻልና የመከባበር ባህላችን ውጤት ነው፡፡ መቻቻልና መከባበር ባይኖር ኖሮ በኅብረ-ብሔራዊት አገራችን ውስጥ በሕዝብ ብዛትም ሆነ በኃይል የተሻለው ብሔርና ሃይማኖት የሌላውን ቅርስና ማንነት አጥፍቶ ኢትዮጵያ የአንድ ብሔርና ሃይማኖት የታሪክና የቅርስ ባለቤት በሆነች ነበር፡፡ ነገር ግን ኢትዮጵያ የብሔሮች፣ ብሔረሰቦችና ሕዝቦች፤ ሃይማኖቶች ታሪክና ቅርሶች ባለቤት ከመሆኗ ባሻገር የመቻቻል ድንቅ ተምሳሌት በመሆን በዓለማችን ተጠቃሽ ሃገር ናት፡፡

በዚህ ሰዓት አገራችን አስደናቂ ታሪክ በመሥራት ከድህነትና ኋላ-ቀርነት ለመላቀቅ በእልህና በወኔ በትንሳኤና በሕዳሴ ጉዞ ላይ ትገኛለች፡፡ የሕዳሴ ጉዟችንም በፈጣንና ተከታታይ እድገት የታጀበ ስለመሆኑ ዓለም ሁሉ እየመሰከረው ያለ ሐቅ ነው፡፡ የሁለተኛው የእድገትና ትራንስፎርሜሽን ዕቅድም ሁለተኛ ዓመቱን የያዘ ሲሆን የአገራችንን የኢኮኖሚ ሥርዓት ከግብርና መር ወደ ኢንዱስትሪ መር የኢኮኖሚ ሥርዓት በአስተማማኝ ያሸጋግረዋል ተብሎ ይታመናል፡፡ በዚሁ ፈጣንና ተከታታይ እድገት ግስጋሴ ከቀጠልን መካከለኛ ገቢ ካላቸው አገራት ጎራ የምንቀላቀልበት ጊዜ ሩቅ አይሆንም፡፡ ታዲያ ይህ ሁሉ መልካም ለውጥ እየመጣና ለወደፊትም እንዲቀጥል በብዙህነት የመቻቻል የመከባበርና የአንድነት ባህላችንን መጠበቅ ስንችል ብቻ ነው፡፡

የአገራችንን ልማትና መልካም አስተዳደር ለማስቀጠልና መልካም ገጽታዋን ለመገንባት በሚደረገው ርብርብ ውስጥ የባህልና ቱሪዝም ዘርፍ ከፍተኛ ሚና የሚጫወት ሲሆን የባህል ሀብቶቻችንንና የቱሪዝም መዳረሻዎቻችንን በማልማት፣ በመጠበቅና በማስተዋወቅ ኢትዮጵያን በሚቀጥሉት ስምንት ዓመታት ውስጥ ከአምስቱ ተመራጭ የአፍሪካ የቱሪስት መዳረሻ አገራት አንዷ ለማድረግ ራዕይ ይዘን በመሥራት ላይ እንገኛለን፡፡

በዚህም ጉዟችን ዋናው ስትራቴጂካዊ ተግባራችን ቱባ የባህል ሀብታችንን እና ጠቃሚ እሴቶቻችን ከሚሸረሽሩ መጤ ባህሎችና ጎጂ ልማዶች በመጠበቅ ለቀጣዩ ትውልድ ማስተላለፍ ነው፡፡ ከበርካታ ጠቃሚና አስደናቂ የባህል እሴቶቻችን ውስጥ አንዱና ዋናው ደግሞ የመቻቻል ባህላችን ነው፡፡ በብዙህነታችን ውስጥ ያዳበርነው የመቻቻል፣ የመከባበርና የአብሮነት ባህላችን ለማንነታችን ሁሉ መሠረት ነው፡፡ የሕዳሴ ጉዟችንም ሊረጋገጥ የሚችለው ይኸው ባህላችን ሲጠበቅና ሲቀጥል ብቻ ነው፡፡

የኢትዮጵያ ማንኛውም ኢኮኖሚያዊ፣ ማህበራዊ፣ ሃይማኖታዊና ሌሎች መስተጋብሮች በመቻቻልና በመከባበር ባህል የተመሠረቱ ናቸው፡፡ በዕድር፣ በዕቁብና በልዩ ልዩ ማህበራዊ ተቋማት ውስጥ የየትኛውም ብሔር/ብሔረሰብና ሃይማኖት ተከታይ ያለምንም ልዩነት በእኩልነት ይሳተፋል፡፡ ክርስቲያኑና ሙስሊሙ ማህበረሰብ በደስታም ሆነ በሀዘን ወቅት ተለያይቶ አያውቅም፡፡ በአንዱ ሃይማኖታዊ ክብረ በዓል ላይ ሌላው መገኘትና ቤተ ክርስቲያንንም ሆነ መስጂድን በጋራ ተባብሮ መሥራት የተለመደ ተግባር ነው፡፡ የአገራችን ገበያዎች፣ የትምህርት ተቋማትና መዝናኛዎች ሁሉ መቻቻልና መከባበር የሚሰበክባቸው ሕያው መድረኮች ናቸው፡፡ ባጭሩ ኢትዮጵያ የመቻቻል፣ የመከባበር፣ የፍቅርና የአንድነት ምሳሌ በመሆን በዓለም ተጠቃሽ አገር ናት ማለት ይቻላል፡፡

ይህን በአንክሮ ስንመለከት ከዚህ በላይ ዘመናዊነትና ሥልጣኔ የለም፡፡ እድገት በምጣኔ ሀብትና በቴክኖሎጂ ብቻ የሚገለፅ ሳይሆን የአስተሳሰብና የጥበብ መስተጋብርም እንጂ፤ የዓለማችን ዘመናዊነትና ሥልጣኔ ምሉዕ የሚሆነው መሠረታዊ የሆኑ ባህላዊ እሴቶችም ተጠብቀው ለትውልድ ሲተላለፉና በህዝቦችና በሰዎች ሁሉ ዘንድ ሠላምና ፍቅር ማስፈን ሲቻል ሠልጥነናል ማለት ነው፡፡ ኅብረ-ብሔራዊት የሆነችው ሀገራችን ለጀመረችው የሕዳሴ ጉዞ መቻቻልና ሰላም ዋስትናችን ነው የምንለውም አብሮ ለመኖር ከመቻቻልና ከመከባበር ሌላ አማራጭ መፍትሄ ሊኖር ስለማይችል ነው፡፡

በመሆኑም በአገራችን የረጅም ጊዜ ታሪክ ውስጥ ያልነበሩና ከቅርብ ጊዜ ወዲህ መታየት የጀመሩትን መሠረታቸውም ሆነ ፍፃሜያቸው ፀረ ሰላምና ፀረ ልማት የሆኑ የአክራሪነትና ጽንፈኝነት አመለካከቶችና ተግባራትን አስተውለን በተደራጀ መንገድ ታግለን ለማስወገድ የሁላችንም ተግባር ሊሆን ይገባዋል፡፡ ለሁከትና ለሽብር አራማጆች የጀመርነውን የሕዳሴ ጉዞ እንዲያደናቅፉ ዕድል ልንሰጣቸው አይገባም፡፡

የዘንድሮው ዓለም አቀፍ የመቻቻል ቀን “በመከባበርና በመቻቻል ላይ የተመሰረተው ፌዴራላዊ ስርዓታችን- ለህዳሴያችን!” በሚል መሪ ቃል በደቡብ ብ/ብ/ህ/ክልል የመቻቻል ምሳሌና ተጠቃሽ በሆነችው በዲላ ከተማ የሚከበር ሲሆን በዓለም ለ20ኛ ጊዜ በአገራችን ደግሞ ለ8ኛ ጊዜ በደማቅ ሁኔታ ለማክብር ዝግጅቱ ተጠናቋል፡፡ በዓሉን የምናከብርበት ዋና ዓላማም የመቻቻልና የመከባበር ባህላችንን ጠብቀን ለተተኪው ትውልድ እንዲተላልፍ ግንዛቤ ለመፍጠር ነው፡፡

በአጠቃላይ የዘንድሮውን ዓለም አቀፍ የመቻቻል ቀን ስናከብር ማስተዋል ያለብን ዐቢይ ጉዳይ ኅብረ-ብሔራዊት በሆነች አገራችን ጥንታዊ ሥልጣኔያችንና የሕዳሴ ጉዟችን ስኬት መሠረቱና ዋስትናው በልዩነት ውስጥ መቻቻልና መከባበር በመሆኑ ነው፡፡ በተለይ ወጣቱ ትውልድ የአባቶቹ ድንቅ የመቻቻልና የመከባበርን ባህል በማጎልበት የተጀመረውን የሕዳሴ ጉዞ ዳር የማድረስ ታላቅ አደራ ስለተጣለብን መጤ ባህሎችንና አሉታዊ አመለካከቶችን ልናስወግድ ይገባናል፡፡